entretien - συνέντευξη

21/04/2007

Le bout du monde - Η άκρη του κόσμου

Le bout du monde
est au bout du chemin


et le chemin il va
jusqu’où ?


*

À l’autre bout
il y a le bonheur


et l’autre bout
c’est encore loin ?


*

Tu colles au chemin
comme un escargot têtu


Tu erres dans le monde
le corps et le cœur à la peine


*

À bout de forces
pour joindre un bout


à l’autre c’est quoi
un homme, c’est ça ?


*

L’homme est un vaste monde
le bonheur un chemin possible


et pourquoi tu n’irais pas
jusqu’au bout ?



------------------------------------------------------



Η άκρη του κόσμου
είναι στην άκρη του δρόμου

κι ο δρόμος πάει μέχρι πού ;


*

Στην άλλη άκρη είναι η ευτυχία

κι η άλλη άκρη
είναι ακόμα μακριά ;


*

Κολλάς στον δρόμο
σαν σαλιγκάρι επίμονο

στον κόσμο περιπλανιέσαι
σώμα και ψυχή εν θλίψει


*

Στα άκρα φτάνεις
απ’ άκρου

εις άκρον τι είναι
ο άνθρωπος, αυτό είναι ;


*

Απέραντος κόσμος ο άνθρωπος
πιθανός δρόμος η ευτυχία

και γιατί να μη φτάσεις
ως την άκρη ;





Μετάφραση :
Γιούλη Βολανάκη και Μαρι-Λώρ Coulmin Κουτσαύτη


Traduction :
Iouli Volanaki et Marie-Laure Coulmin Koutsaftis

L’escargot n'a rien d'un ange - Το σαλιγκάρι, με τίποτα άγγελος

1

quelque chose comme l’escargot
enroulé dans le jardin en hiver
s’obstine dans un poème et pourtant
quelque chose comme un poème
de james sacré relu cet été
s’obstine dans un escargot c’est selon


2

on s’attache au jardin
à ses haies, ses talus habités
patience de l’escargot
le temps va son chemin
sans hâte et sans détours
dans les ratures de l’allée


3

les coquilles roulent sous l’averse
peu lisibles dans l’herbe folle
les mots en cherchent d’autres
les mots aussi parfois se perdent
quand on entre de plain-pied
dans la grammaire du jardin


4

c’est fait comment un jardin
au moins sur le papier
il y a des traces luisantes
entre les lignes et autour
deux ou trois mots repiqués là
pas plus hauts que le silence


5

alors écrire le jardin
sous un ciel de traîne
flux gris des nuages lents
silence blanc fatigue aussi
des coquilles qui frelassent
comme des cosses trop sèches


6

et de fait comme l’escargot
si tard dans le jardin pourquoi
on recompte les mots on hésite
qu’importe malgré l’averse on est là
bien à l’abri derrière la page
d’ailleurs on ne touche à rien


7

l’escargot n’a rien d’un ange
désir, frisson, oubli ou gel
lequel a raidi ce qui reste du corps
à la fin on ramasse les trois syllabes
et puis on va dormir dans la coquille
le bonheur est sauf c’est tout



------------------------------------------------------------


1

κάτι σαν το σαλιγκάρι
τυλιγμένο στον κήπο το χειμώνα
πεισματώνει μέσα σ’ ένα ποίημα κι όμως
κάτι σαν ένα ποίημα
του τζέιμς σακρέ* διαβασμένο πάλι το καλοκαίρι
πεισματώνει μέσα σ’ ένα σαλιγκάρι ανάλογα


2

δένεσαι με τον κήπο
τους φράχτες του, τα αναχώματά του τα κατοικημένα υπομονή του σαλιγκαριού
ο χρόνος ακολουθεί το δρόμο του
χωρίς βιασύνη χωρίς στροφές
μέσα στις μουτζούρες της αλέας


3

τα κελύφη κυλούν κάτω από τη βροχή
δυσανάγνωστα μέσα στο χορτάρι
οι λέξεις ψάχνουν για άλλες
οι λέξεις επίσης κάποτε χάνονται
όταν μπαίνεις ισόπεδα
στη γραμματική του κήπου

* Τζέιμς Σακρέ : σύγχρονος Γάλλος ποιητής.


4

πως φτιάχνεται ένας κήπος
τουλάχιστον στο χαρτί
ίχνη υπάρχουν λαμπερά
μέσα στις γραμμές και γύρω
δυο τρεις λέξεις μεταφυτεμένες εκεί
όχι ψηλότερες από τη σιωπή


5

τότε γράφοντας τον κήπο
υπό έναν ουρανό με ουρές
γκρίζες ροές αργά σύννεφα
λευκή σιωπή κούραση επίσης
καβούκια που κροταλίζουν
σαν οσπρίων στεγνοί λοβοί


6

και όντως σαν το σαλιγκάρι
τόσο αργά στον κήπο γιατί
αναμετράς τις λέξεις διστάζεις
δεν πειράζει παρά την μπόρα είσαι εδώ
ασφαλής πίσω από τη σελίδα
άλλωστε δεν αγγίζεις τίποτα


7

το σαλιγκάρι, με τίποτα άγγελος
ίμερος, ρίγος, λήθη ή παγετός
ποιο έχει σκληρύνει ότι απομένει από το σώμα
στο τέλος μαζεύεις τις τέσσερεις συλλαβές
κι ύστερα πας να κοιμηθείς στο κέλυφος
η ευτυχία διασώθηκε αυτό είναι





Μετάφραση :
Γιούλη Βολανάκη και Μαρι-Λώρ Coulmin Κουτσαύτη

Nouvelles échéances - Καινούριες προθεσμίες

1
Premier voyeur
derrière la porte

le temps ahane
sur la chevillette

JANVIER
et déjà l'aube

2
Matin blanc
dans un ciel exact

malgré le silence
aux cent coupures

FÉVRIER
ouvre le ban

3
Les mots obliques
ont un fer d'outil

(cal aux mains
et mal de chien)

MARS
non sans ironie

4
Ventre peu avare
de semence

mieux que ça
jamais adulte

AVRIL
sans aucun doute

5
Dresser l'oreille
à quoi bon

veiller encore
peine perdue

MAI
trouble la traque

6
Faut-il manger
le blé en herbe

les questions précoces
n'ont pas de fin

JUIN
à l'arrachée

7
Le grand large
à corps perdu

la nuit déleste
le moindre secret

JUILLET
à dire vrai

8
le mot île
au bout de la langue

le sable et l'océan
en ressassent

AOÛT
le lent oubli

9
Rires et hiers
au fond des poches

traîner les pieds
n'est plus un jeu

SEPTEMBRE
dans l'œil chagrin

10
Les flambées végétales
vendent la mèche

cette peur bleue
enfin s'explique

OCTOBRE
de son propre aveu

11
La noire effeuilleuse
ajuste ses câlins

laisse tomber
le peu qui reste

NOVEMBRE
aux doigts obscènes

12
Comme un poème
mal dégauchi

la neige n'ajoute
rien à rien

DÉCEMBRE
à terme échu


------------------------------------------------------------------


1
Πρώτος ηδονοβλεψίας
πίσω από την πόρτα

ο χρόνος λαχανιάζει
πάνω στο χερούλι

ΓΕΝΑΡΗΣ
κιόλας η αυγή

2
Λευκό πρωινό
σε ουρανό ακρίβειας

παρά τη σιωπή
εκατό φορές κομμένη

ΦΛΕΒΑΡΗΣ
εναρκτήριο σάλπισμα

3
Οι διαγώνιες λέξεις
έχουν σίδηρο εργαλείου

(κάλος στα χέρια
και κόπος σκυλίσιος)

ΜΑΡΤΗΣ
όχι και χωρίς ειρωνεία

4
Κοιλιά που δεν φείδεται
το σπέρμα

ακόμη καλύτερα
ποτές ενήλικη

ΑΠΡΙΛΗΣ
αναμφίβολα

5
Αυτί να στήσεις
προς τι, άραγε

ακόμα να ξαγρυπνάς
χαμένος κόπος

ΜΑΪΟΣ
θολώνει την καταδίωξη

6
Να φάμε άραγε
το πράσινο στάρι

οι πρόωρες ερωτήσεις
τέλος δεν έχουν

ΙΟΥΝΙΟΣ
της τελευταίας στιγμής

7
Το ανοιχτό πέλαγος
ψυχή τε και σώματι

η νύχτα αφερματίζει
το παραμικρό μυστικό

ΙΟΥΛΙΟΣ
να πούμε την αλήθεια

8
Η λέξη νησί
μέσα στο στόμα

άμμος κι ωκεανός
την αναμασάνε

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
αργή λήθη

9
Τα γέλια και τα χτες
στο βάθος κάθε τσέπης

να σέρνεις τα πόδια
δεν είναι πια παιχνίδι

ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ
στο μάτι θλίψη

10
Των φυτών οι φωτιές
το μυστικό προδίδουν

αυτή η τρομάρα
επιτέλους εξηγείται

ΟΚΤΟΒΡΗΣ
εξομολογούμενος

11
Η μαύρη ξελογιάστρα
προσαρμόζει τα χάδια της

άσε να πέσουν
τα λίγα που απομένουν

ΝΟΕΜΒΡΗΣ
με τα πρόστυχα δάχτυλα

12
Σαν ένα ποίημα
κακότεχνο

το χιόνι δεν προσθέτει
τίποτα σε τίποτα

ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ
ληξιπρόθεσμος






Μετάφραση :
Γιούλη Βολανάκη και Μαρι-Λώρ Coulmin Κουτσαύτη

Exact -Ακριβής

La porte enjambe
le soleil

corps cambré
dans l'embrasure

tu restes là
dans l'angle mort

ton visage
déjoue les ombres

joue avec
les plis du soir

une phrase file
entre les lèvres

mais
déjà

l'index interdit
toutes les autres

le désir devient
exact.


-------------------------------------------


Η πόρτα δρασκελίζει
τον ήλιο

σώμα τεντωμένο
στο άνοιγμά της

μένεις εκεί
σε νεκρή γωνιά

το πρόσωπό σου
ξεγελά τις σκιές

παίζει με
του βραδιού τις πτυχές

μια φράση τρέχει
μέσα από τα χείλη

αλλά
ήδη

ο αντιχείρας απαγορεύει
κάθε άλλη

ο ίμερος γίνεται
ακριβής.





Μετάφραση :
Γιούλη Βολανάκη και Μαρι-Λώρ Coulmin Κουτσαύτη

L'île d'elle - Το νησί της εκείνης

L'île en face. La barque verte, s'éloignant. L'eau filtrée dans
nos mains amantes. L'eau, la barque, l'île : c'était bien peu de choses. Comme cligner des yeux ou piper les mots.




Nous avons des désirs très loin de l'ordinaire. Arbre, pierre,
oiseau soucieux, aube franche, souvenir subreptice nous ont cernés jusqu'à complète reddition. Dans la nuit repliée sur sa transparence, quel langage affermir sans courir le risque d'un éboulis bavard ?

La mémoire apprivoisée efface de nos lèvres le laisser-aller
des grammaires mortes. Le silence étrangle les ratures rétives. Toute (auto)biographie se donne les gants d'un tueur bien raisonnable.

Désormais, un printemps bohémien campe dans les orties. Ton prénom bourdonne comme une abeille derrière la peur : il a des
seins dont les aréoles fondent sous la langue, une vulve blonde à
l'arrière-goût d'épi laiteux. Ne serait-il qu'un mot, que son éloquence provoque des frétillements d'oiseaux exubérants, des trajectoires de poissons fous, d'exquises senteurs de marronniers* en fleurs, qui escortent la belle étoile.

* cf. D.A.F. Sade, Contes et historiettes.




C'était un fait que de confondre les faits. Un poète, il y avait
quelque temps, s'en était expliqué, de long en large, avec mille
précautions. Était-il bien décent de tracer ici ou là des paysages dont personne ne pouvait répondre ?




Hors de son domaine, la nuit s'avance, désorientée. Par
milliers, les oiseaux au vol somnambule se fracassent le crâne contre les récifs. Ainsi, la mer garde jalousement ses distances.

Ne cherchez pas une rivière avec beaucoup de ciel au-dessus.
Lorsque les êtres et les choses sont à l'évidence trop vifs, le moindre regard en décercle les syntaxes aveugles. Et si des saisons résistent encore, leurs structures séculaires paraissent hors d'usage, elles n'ont pas d'autre secret à dissimuler.

Déjà, une hirondelle coupe ras le soleil levant. C'est
dimanche, dit-on, et rien ne le distingue des autres jours. J'oublie qui meurt en moi. L'écriture et le reste n'ont aucune importance.




On ne pouvait guère expliquer cette luminosité quasi
organique en deçà du poème. On n'expliquait rien. On séjournait
dans les alphabets comme on brûlait ses vaisseaux — ou des lettres d'amour.




Au départ, quelque chose. On ne sait pas le dire : abeilles ou
flocons de neige qui harcèlent les doigts. Le jour semble enserrer
tous les autres jours. Présences toutes proches, une feuille d'orme s'épingle sur la brume, une plume de pie glisse contre le ciel, les bleus pèsent plus denses sur l'île.

Alors, pour arranger ça, on nage afin d'éprouver sur la peau
(branchies, écailles, nageoires) l'effacement volatil de l'eau. Ou bien, on retrouve l'instinct des grands harponniers. Peu à peu, on s'oriente, on pressent une destination. Le vent bredouille sous la langue. On n'ose imaginer l'échec du Capitaine Achab.

Écrire. La mort est, yeux clos, un oiseau.




Je cherchais ton visage. Ou plutôt, son revers de cheveux qui
tombaient sur la nuque. Il contenait la forme de ton corps, l'amenait à se déployer sans le trouble de la rencontre. Comme les mots mal joints d'un poème qui auraient pris du jeu. Au ralenti de la même logique.




La nuit s'évapore par la fenêtre. Aucun arbre n'a prise sur
mes pensées. Des hirondelles tournent au ras de l'eau, marquent
soudain beaucoup d'impatience à gravir les rares nuages. Le soleil de tout son poids règne sur l'île.

La mémoire a congédié ses mille et une raisons, toutes
meilleures les unes que les autres : elle ne parvient plus à répondre de leur écheveau futile. Certains signes (ombre douteuse des jacinthes, cercles croisés de la grêle) posent le cœur à l'écart. Ils en étoffent les secrets. Et chaque objet — oublié de toi, peut-être — devient compagnon.

Si près de nous, de nos défis, les grands arbres couronnés
de silence. Un chêne brûle ses livres d'images. Comme quoi,
l'orgueil rend proche. Qu'avons-nous à redouter ?




Naguère encore, les grandes baleines bleues m'entraînaient
vers les icebergs oubliés, d'où surgissaient des chevaux ombrageux, guetteurs cernés de litières paillées d'ossements. Si, plus qu'ailleurs, dans les arènes glacées fumait leur sperme sanglant, l'horreur savait toujours raison garder.




Après avoir franchi (sans idée préconçue) bien des tempêtes,
trafiqué de presqu'îles en alphabets, tranché l'amarre des grammaires et des banquises, j'entends — la nuit est claire, comme exorcisée —, dans un cliquetis d'élytres, soudain la mort. Elle supplicie, d'une langue étonnamment ingénue, la coquille sèche des mots.

Imaginez-vous assoupi, sous un nuage. Près de vous,
un oiseau se faufile et, par poignées hargneuses, vous jette de petits poèmes sur les paupières. Leur caresse neigeuse peut éveiller ce que vous cherchez.

Courtoisie de très jeune amoureuse : tu ouvres lentement le silence à des mots qui éblouissent, à d'autres qui égarent, espiègles bourreaux de ma peau. O combien rieuse en ce
moment, d'où viens-tu ?




Certains noms très ordinaires oubliaient leur âge, ou bien au
contraire en soulignaient les reliefs. D'autres encore conviaient à des fêtes insolites. À l'évidence, les syntaxes secouaient les coutumes, assagissaient les saisons insolentes. C'était autant de rage qu'aucun alizé ne venait cueillir.




Aujourd'hui, la mémoire coupe les sangles de ses fantômes,
elle ne s'attarde plus sur le secret terrible des fossoyeurs. Un dur
petit soleil (visage de plexiglas, moustache de cuivre agraphée sur le cuir suri, zombi tortionnaire) masturbe nonchalamment sa
kalaschnikov. Ciel rouge, grandeur nature, crissant dans les rafales de sable.

Le mot « peuple » n'est-il qu'un mot ? Des larmes rongent
nos lèvres naufragées, interdisent l'échappée belle. Le monde est — comment ne pas le dire — devenu la brève condensation de nos migrations sans bagages. Sous les silences, des blessures s'absentent dans des récits interminables.

Septembre à bout portant. J'aime les folles orchidées de l'île
noire, leurs griffes silencieuses sur l'écorce tendre du cœur. Et de
son poète, le nom bariolé qui s'en va.




Quand le vent venait à bout de lui-même, la terre fumait dans
ses plis de chair mûre. Quelques oiseaux se livraient à un inventaire ardent. Ou bien, faisaient comme si.




Voici le chemin. Un colibri gobe des coccinelles. Soleil
léger, lente saison.

Bleue de rêves, tu es là. Le cœur contre la nuit. On ne sait
pour qui grésillent les dentelles sur tes seins. Tu enjambes des
souvenirs, une peau de serpent, la boue d'une fondrière.

Avec, somme toute, beaucoup d'impatience.




Quelqu'un disait alors : « Où en est le ciel ? » Sans doute
que le souvenir dérangeait tout cela : la montée des images dans le livre, du désir dans tes seins, de la déferlante contre le môle.
Quoique les dieux fissent encore alibi dans nos marelles.




Est-ce l'eau qui tremble, ou la haie, le talus ? De l'autre côté
de l'île (au loin, derrière la blancheur des salines, on devine le
rempart des roseaux qui veillent), commence la danse des navires : fouillis de plumes, de pluies, de paroles aux voilages pas assez
plombés qui claquent dans le vent de noroît.

Silence. À défaut d'ombre, un soleil vain se déplace d'un
mouillage à l'autre, couleur de fruit qui verdit entre l'eau et la vase. Le présent sédimente le paysage, accumule toute une histoire de coquilles, de carapaces et de fesses ossifiées. N'est-ce pas ainsi que le lent retour de la pensée dénoue le vivant des choses ?

Pour ce qui reste (ce qui enfle sous la peau, roule dans les
phrases ou tombe soudain des bourgeons), j'espère le déposer, aussi lucide qu'au début du voyage. Le livre ne se fera de façon vraie que de sa propre fuite : des poèmes moutonnent au-dedans, sous la crosse du passeur taciturne.



-------------------------------------------------------------------------


Το νησί απέναντι. Η πράσινη βάρκα, που απομακρύνεται. Το νερό φιλτραρισμένο μες στα ερωμένα χέρια μας. Το νερό, η βάρκα, το νησί : ήταν τόσο λίγα. Όπως ανοιγοκλείνεις το μάτι ή πειράζεις τις λέξεις.




Έχουμε επιθυμίες πολύ μακριά από το συνηθισμένο. Δέντρο, πέτρα, ανήσυχο πουλί, καθαρή αυγή, δόλια ανάμνηση μάς έχουν περικυκλώσει μέχρι τελικής παραδόσεως. Μέσα στη νύχτα κουλουριασμένη στη διαφάνειά της, ποια γλώσσα να στηρίξεις χωρίς να διατρέξεις τον κίνδυνο μιας φλύαρης κατολίσθησης ;

Η εξημερωμένη μνήμη σβήνει από τα χείλη μας την αφέλεια των πεθαμένων γραμματικών. Η σιωπή πνίγει τις ατίθασες μουντζούρες. Κάθε (αυτο)βιογραφία δανείζεται τα γάντια ενός πολύ λογικού δολοφόνου.

Απ’ εδώ και πέρα, μια μποέμικη άνοιξη κατασκηνώνει μες στις τσουκνίδες. Το όνομά σου βουίζει σαν μέλισσα πίσω από το φόβο : έχει στήθος με ρόγες που λιώνουν κάτω από τη γλώσσα, ένα ξανθό αιδοίο με την επίγευση ενός γαλακτερού σταχιού. Ας ήταν μόνο μια λέξη, η ευγλωττία του να δημιουργούσε σπαρταρίσματα εξωστρεφών πουλιών, πορείες τρελών ψαριών, εξαίσιες ευωδιές ανθισμένης πικροκαστανιάς* που συνοδεύουν την ξαστεριά.

* βλ., D.Q.F. Sade , «Παραμύθια και ιστοριούλες»




Ήταν γεγονός το μπλέξιμο των γεγονότων. Ένας ποιητής, κάποτε, το είχε ξεκαθαρίσει, με το νι και με το σίγμα, με χίλιες προφυλάξεις. Ήταν σίγουρα ευπρεπές να χαράζουμε εδώ και εκεί τοπία για τα οποία κανείς δεν μπορούσε να εγγυηθεί ;




Έξω από το κτήμα της προχωράει η νύχτα, αποπροσανατολισμένη. Κατά χιλιάδες τα πουλιά σε πτήση υπνοβάτη τσακίζουν το κρανίο τους στους ύφαλους. Έτσι κρατά η θάλασσα ζηλότυπα τα μυστικά της.

Μην ψάχνετε ένα ποτάμι με πολύ ουρανό επάνω. Όταν πρόσωπα και πράματα είναι προφανώς υπερβολικά ζωντανά, το παραμικρό τους βλέμμα λύνει τα τσέρκια των τυφλών συντακτικών. Και αν ακόμα μερικές εποχές αντιστέκονται, οι αιώνιές τους δομές φαίνονται άχρηστες, δεν κρύβουν άλλο μυστικό πια.

Ήδη, ένα χελιδόνι κόβει σύρριζα τον ήλιο που ανατέλλει. Κυριακή σήμερα, λένε, και σε τίποτα δεν ξεχωρίζει από τις άλλες μέρες. Ξεχνάω ποιος πεθαίνει μέσα μου. Η γραφή και τα υπόλοιπα δεν έχουν καμία σημασία.



Αδυνατούσε κανείς να εξηγήσει αυτή τη σχεδόν οργανική φωτεινότητα δώθε από το ποίημα. Δεν εξηγούσες τίποτα. Διέμενες μέσα στις αλφαβήτους, σαν να έκαιγες τα καράβια σου – ή ερωτικές επιστολές.




Στην αρχή, κάτι. Δεν ξέρεις να το πεις : μέλισσες ή νιφάδες που παρενοχλούν τα δάχτυλα. Η μέρα φαίνεται να περισφίγγει όλες τις άλλες μέρες. Παρουσίες πολύ κοντινές, ένα φύλλο φτελιάς καρφιτσώνεται πάνω στην καταχνιά, ένα φτερό κίσσας γλιστράει στον ουρανό, τα γαλάζια βαραίνουν πιο πυκνά στο νησί.

Τότε, για να τα βολέψεις αυτά, κολυμπάς για να αισθανθείς στο δέρμα (βράγχια, λέπια, πτερύγια) την πτητική εξάλειψη του νερού. Ή ακόμα, ανακαλύπτεις πάλι το ένστικτο των μεγάλων φαλαινοθήρων. Σιγά σιγά προσανατολίζεσαι, διαισθάνεσαι μια πορεία. Ο αέρας μπουρδουκλώνεται κάτω από τη γλώσσα. Δεν τολμάς να φανταστείς την αποτυχία
του Καπετάνιου Αχάμπ.

Γράφειν. Ο θάνατος είναι, κλειστά τα μάτια, ένα πουλί.




Έψαχνα το πρόσωπό σου. Ή, καλύτερα, την ανάποδη των μαλλιών σου που έπεφταν στο σβέρκο. Περιείχε τη μορφή του σώματός σου, το ωθούσε να ξεδιπλωθεί χωρίς την ταραχή της συνάντησης. Όπως οι ανάρμοστες λέξεις ενός ποιήματος που έχουν λασκάρει. Στο ρελαντί της ίδιας λογικής.




Η νύχτα εξατμίζεται από το παράθυρο. Κανένα δέντρο δεν πιάνει στις σκέψεις μου. Χελιδόνια τριγυρίζουν ξυστά στο νερό, δείχνουν ξαφνικά πολύ ανυπόμονα να ανηφορίσουν τα ελάχιστα σύννεφα. Ο ήλιος με όλο του το βάρος βασιλεύει στο νησί.

Η μνήμη απόλυσε τις χίλιες και μια αιτίες, όλες καλύτερες η μια από την άλλη : δεν κατορθώνει πλέον να εγγυηθεί τις ασήμαντές τους πλεξίδες. Κάποια σημάδια (αμφίβολη σκιά των υακίνθων, σταυρωτοί κύκλοι του χαλαζιού) θέτουν την καρδιά σε απόσταση. Εμπλουτίζουν τα μυστικά της. Και κάθε αντικείμενο - από σένα ξεχασμένο, ίσως - σύντροφος γίνεται.

Τόσο κοντά σε μας, στις προκλήσεις μας, τα μεγάλα δέντρα με στέφανο ησυχίας. Μια βελανιδιά καίει τα εικονογραφημένα της βιβλία. Πάει να πει, η αλαζονεία φέρνει κοντά. Τι να φοβηθούμε ;

Άλλοτε ακόμα, οι μεγάλες γαλάζιες φάλαινες με παρασέρνανε προς τα ξεχασμένα παγόβουνα, απ’ όπου αναδύονταν ευερέθιστα άλογα, φύλακες περικυκλωμένοι με αχυροστρώματα οστών. Και αν, περισσότερο από αλλού, μες στις παγωμένες αρένες άχνιζε το αιματηρό σπέρμα τους, η φρίκη ήξερε πάντοτε να κρατά τα λογικά της.




Αφότου έχω περάσει (χωρίς προκαταλήψεις) πολλές θύελλες, εμπορευόμενος από χερσονήσους σε αλφαβήτους, και κόψει τον κάβο των γραμματικών και των παγονησίδων, ακούω – διαυγής η νύχτα, σαν ξορκισμένη – σ’ ένα κροτάλισμα ελύτρων, ξαφνικά το θάνατο. Βασανίζει, σε μια απίστευτα απλοϊκή γλώσσα, το στεγνό κέλυφος των λέξεων.

Φανταστείτε τον εαυτό σας κοιμισμένο, κάτω από σύννεφο. Δίπλα σας, ένα πουλί τρυπώνει και σας πετάει με επιθετικές χούφτες μικρά ποιήματα στα βλέφαρα. Το χιονισμένο τους χάδι ίσως αφυπνίσει αυτό που ψάχνετε.

Φιλοφροσύνη μιας νεαρότατης ερωμένης : ανοίγεις αργά τη σιωπή σε λέξεις που θαμπώνουν, σε άλλες που σαστίζουν, κατεργάρικοι βασανιστές του δέρματος μου. Ω πόσο γελαστή τούτη τη στιγμή ! πούθε έρχεσαι ;




Μερικά πολύ κοινά ονόματα ξεχνούσαν την ηλικία τους ή αντιθέτως τόνιζαν τα ανάγλυφά τους. Άλλα ακόμα καλούσαν σε ασυνήθιστες γιορτές. Προφανώς τα συντακτικά σχήματα τάραζαν τα ήθη, φρονημάτιζαν τις αυθάδεις εποχές. Ήταν τόση λύσσα που κανείς αληγής αέρας δεν ερχόταν να μαζέψει.




Σήμερα, η μνήμη κόβει τα λουριά των φαντασμάτων της, δεν καθυστερεί πια με το φοβερό μυστικό του κάθε νεκροθάφτη. Ένας σκληρός μικρός ήλιος (πρόσωπο από πλεξιγκλάς, χάλκινο μουστάκι καρφιτσωμένο στο ξινισμένο δέρμα, βασανιστής ζόμπι) αυνανίζει νωχελικά το Καλασνικόφ του. Κόκκινος ουρανός, φυσικού μεγέθους, που τρίζει μες στις ριπές της άμμου.

Η λέξη «λαός» να είναι άραγε μόνο μια λέξη ; Δάκρυα ροκανίζουν τα ναυαγισμένα μας χείλη, απαγορεύουν τη διαφυγή. Ο κόσμος έγινε - πώς να μην το πούμε - η σύντμηση τών χωρίς αποσκευές αποδημιών μας. Κάτω από τις σιωπές, λαβωματιές απουσιάζουν σε ατελείωτες αφηγήσεις.

Σεπτέμβρης εξ επαφής. Λατρεύω τις τρελές ορχιδέες του μαύρου νησιού, τις σιωπηλές τους νυχιές πάνω στο τρυφερό φλούδι της καρδιάς. Και του ποιητή της, το παρδαλό όνομα που φεύγει.




Όταν ο αέρας νικούσε τον ίδιο τον εαυτό του, η γη κάπνιζε μέσα στις πτυχές της από ώριμη σάρκα. Μερικά πουλιά αφήνονταν σε φλογερή καταγραφή. Ή ακόμα, προσποιούνταν.




Ορίστε ο δρόμος. Ένα κολιμπρί χάβει πασχαλίτσες. Ελαφρύς ήλιος, αργή εποχή.


Γαλάζια από όνειρα, εδώ είσαι. Η καρδιά στη νύχτα. Δεν ξέρουμε για ποιον τσιτσιρίζουν οι δαντέλλες στο στήθος σου. Δρασκελίζεις αναμνήσεις, δέρμα φιδιού, τη λάσπη μιας λακκούβας.


Με, τελικά, πολλή ανυπομονησία.




Κάποιος έλεγε τότε : «Και τι για τον ουρανό ; » Προφανώς η ανάμνηση τα τάραζε όλα τούτα : την άνοδο των εικόνων μέσα στο βιβλίο, της επιθυμίας στα στήθη σου, του κύματος που ξεσπάει στο μώλο. Μολονότι οι θεοί ακόμα έφτιαχναν άλλοθι μέσα στο κουτσό μας.




Το νερό τρέμει ή ο φράχτης, το ανάχωμα ; Από την άλλη μεριά του νησιού (στα μάκρη, πίσω από την ασπρίλα των αλυκών, μαντεύεις το οχύρωμα των καλαμιών που παραμονεύουν) αρχίζει ο χορός των καραβιών : ακαταστασία φτερών, βροχής, λόγων με πανάλαφρα πανιά που παφλάζουν με το μαΐστρο.

Σιωπή. Ελλείψει σκιάς, ένας μάταιος ήλιος μετακινείται από το ένα αραξοβόλι στο άλλο, χρώματος ενός φρούτου που πρασινίζει ανάμεσα στο νερό και στην ιλύ. Το παρόν προσχώνει το τοπίο, συσσωρεύει ολόκληρη ιστορία με κελύφη, καύκαλα και οστεοποιημένα οπίσθια. Έτσι δεν λύνει η αργή επιστροφή της σκέψης τη ζωντάνια των πραγμάτων ;

Ό, τι απομένει (αυτό που πρήζεται κάτω από το δέρμα, κυλά μες στις φράσεις ή πέφτει ξαφνικά από τα μπουμπούκια), ελπίζω να το καταθέσω, εξίσου διαυγής όσο στην αρχή του ταξιδιού. Το βιβλίο θα φτιαχτεί με αληθινό τρόπο μόνο με την ίδια του τη φυγή : ποιήματα αφρίζουν εντός του, υπό τη ράβδο του λιγομίλητου περαματάρη.




Μετάφραση :
Γιούλη Βολανάκη και Μαρι-Λώρ Coulmin Κουτσαύτη

J'ai longtemps existé - Υπήρξα για καιρό

J'ai longtemps existé dans une maison aux espaces bien
mesurés, entouré d'un jardin de certitudes, avec des êtres épousant le juste bonheur.

J'ai longtemps existé en juxtaposant chaque jour à son
lendemain, dans l'aventure étroite du rêve en garde à vue.

J'ai longtemps existé, locataire d'un corps oublieux des
saisons, métissé des raisons les plus avenantes.

J'ai longtemps existé, seulement existé : je était un hôte
paisible —comme un cadavre.


------------------------------------------------------------------------


Υπήρξα για καιρό σ’ ένα σπίτι με μετρημένους χώρους, περιβαλλόμενος από έναν κήπο βεβαιοτήτων, μαζί με πρόσωπα που παντρεύονταν τη σωστή ευτυχία.

Υπήρξα για καιρό τοποθετώντας την κάθε μέρα δίπλα στο αύριό της, στη στενή περιπέτεια του προφυλακισμένου ονείρου.

Υπήρξα για καιρό, ένοικος ενός σώματος που ξεχνούσε τις εποχές, νοθευμένος με τις πιο αρεστές δικαιολογίες.

Υπήρξα για καιρό, μόνο υπήρξα : «εγώ» ήταν ένας φιλήσυχος φιλοξενούμενος - σαν ένα πτώμα.






Μετάφραση :
Γιούλη Βολανάκη και Μαρι-Λώρ Coulmin Κουτσαύτη